Biomimicry- naśladujemy naturę
Słoń wychodzi z cienia drzewa akacji, w złocistych promieniach zachodzącego słońca zamieniających rzekę Levuvhu w krainę baśni. Jest to idealny moment do robienia zdjęć, jest to klasyczny widok w afrykańskim buszu. Po czterech dniach kursu biomimicry będziemy patrzyli na słonia i inne zwierzęta w inny sposób.
Jesteśmy w koncesji Makuleke, w północnej części Parku Krugera. Ta część afrykańskiej sawanny nie jest dostępna dla przeciętnego turysty, jest własnością lokalnej społeczności Makuleke. W czasach apartheidu, w 1968 roku ludność ty została siłą przeniesiona, żeby dać miejsce dla stale rozwijającego się Parku Krugera. W 1998 roku po wieloletnich staraniach mogli oni powrócić na swoje ziemie. Ten odległy skrawek Parku Krugera graniczy z potężną rzeką Limpopo i Levuvhu i charakteryzuje się niezwykłą różnorodnością. Dzięki bujnej roślinności, 75% gatunków zwierząt i ptaków występujących w Krugerze jest tutaj spotykanych.
Eco Training kemping, nasza baza i miejsce szkolenia urządzono w buszu, w pobliżu wielu oczek wodnych. Wyjścia namiotów skierowane są w kierunku nieogrodzonego buszu, dzięki temu w nocy tylko namiot dzieli cię od niebezpiecznych drapieżników. Hieny czują się tutaj jak u siebie w domu, pawiany i sowy robią w nocy wiele hałasu, musisz się do tego przyzwyczaić. Grupa ochotników poznaje tutaj tajemniczy świat biomimicry, tak samo różnorodnej, jak i samo miejsce. Biomimicry jest sposobem przetrwania polegającym na zrozumieniu natury, jej naśladowaniu i radzeniu sobie z problemami przez użycie geniusza przyrody.
Po śniadaniu idziemy do afrykańskiego buszu, gdzie będziemy starali się zrozumieć zasady przyrody, często bardzo srogie, ale efektywne. Claire Janisch, założycielka biomimicry RPA wyjaśnia, że natura przeprowadza twórcze eksperymenty na Ziemi od 3,85 miliardów lat. Wynikiem tej pracy jest wszystko to, co nas otacza przy życiu zdołały się utrzymać tylko najlepsze pomysły. Przy każdym wyzwaniu, jakie stawia przed zwierzętami natura, jest pewne, że wszystkie 30 milionów zwierząt muszą poradzić sobie z problemem przez rozwijanie efektywnych strategii albo zginąć. Claire bezustannie daje swoim podopiecznym przykłady strategii natury, których uczy na dwuletnim kursie Biomimicry Professionals Program używane w Genius Lab dla inspiracji potrzebnej do opracowania nowych strategii dla organizacji.
Zainspirowani przez Naturę
Pierwszym przykładem może być palma lala. Will Lawson, przewodnik biorący udział w kursie biomimicry podaje przykład, w jaki sposób możemy użyć sposobu, w jaki natura zaprojektowała liście palmy, mogą one umiejętnie unikać nacisku wiatru. Następny genialny wynalazek to metoda, jaką African Palm Swift (jerzyk palmowy) składa jaja w gnieździe zbudowanym z piór zlepionych śliną. Służy ona również jerzykom do przytwierdzenia gniazda do liścia i jaj do gniazda. W trakcie inkubacji jaja ułożone są pionowo. Po wykluciu młode wczepiają się pazurami w gniazdo, aż nauczą się latać.
Podmuchy wiatru używane są przez jerzyki palmowe do przekręcania jaj, co daje im więcej czasu na znalezienie żywności. Claire dodaje, że owoce palmy lala nazywane są „roślinną kością słoniową”, jest to naturalny odpowiednik silnego plastiku, jeśli udałoby się to wyprodukować, uzyskalibyśmy odporny materiał niezanieczyszczający środowiska (z czasem ulega rozkładowi). Zainteresowanie wzrasta podczas ciekawego wykładu, dowiadujemy się wielu ciekawostek, zaczynamy rozumieć, w jaki sposób obserwacje przyrody mogą znaleźć zastosowanie w praktyce.
Will Lawson pochodzi z Wielkiej Brytanii, ale pasja poznawania świata przyniosła go do Afryki, gdzie został przełożonym tropicielem w Sabi Sands. Zafascynowany jest otoczeniem i pamięta tysiące faktów, od feromonów, przez termity do koncentracji receptorów wzrokowych w oku sokoła (Kaupifalco monogrammicus). Jest wielkim przywilejem zwiedzanie Parku Krugera z tak doświadczonym przewodnikiem. W miarę poznawania buszu dowiadujemy się, jak pomysł worka na powietrze u żab może być użyty ze względu na elastyczność i rezonans. Co lotniarze mogą nauczyć się od ptaków stosujących kominy termiczne albo jak żyrafa używa gęstej śliny do ślizgania kolców po jej języku, na tej zasadzie można wyprodukować idealny olej niezanieczyszczający środowiska. Co powiecie na temat ssawki komara? Można podobnie robić bezbolesne zastrzyki. Albo wyprodukować materiał imitujący skórę rekina mogący i z łatwością pływać w wodzie.
Claire mówi nam o pawich piórach, które są genialnie pokolorowane, nie mają jednak pigmentu, za to struktura budowy pióra w połączeniu ze światłem słonecznym wywołuje żywe odcienie. Projektanci mody mogliby użyć tej metody do projektowania ubrań w kolorach, które nigdy nie wyblakną. Oto następna dawka informacji o niezwykłych wynalazkach, jak The Crown Plaza w Kopenhadze, gdzie oferuje się klientom darmowe posiłki, jeśli wygenerują 10 W/h elektryczności na rowerze napędzającym generator albo drukarka PrePeat, używająca specjalnych plastikowych kartek, z których z łatwością ściera się nadruk w pewnej temperaturze i używać ich ponownie ponad 1000 razy. W Londynie powstała dyskoteka używająca energii tańczących do generowania elektryczności.
Will przypomina sobie kolejne przykłady powstałe w naturze, warte do naśladowania. Zebry żyjące na otwartych sawannach znalazły metodę do regulacji temperatury ciała. Podczas kiedy czarne paski pochłaniają ciepło, białe paski odbijają, powoduje to zawirowania powietrza w rezultacie bezustanny przepływ powietrza wzdłuż ciała. Kilku architektów pracuje nad możliwością użycia białych i czarnych dachówek, wywołujących podobny efekt jak skóra zebry.
Termity też są warte do naśladowania, pracują bardzo efektywnie w grupie, używają prostego, zrozumiałego systemu komunikacji, ich sposób na kontrolę temperatury i wilgotności w termitierze jest genialny. Will pokazał nam, w jaki sposób termity budują tunele wentylacyjne odprowadzające ciepłe i wilgotne powietrze na górze budowli, kiedy chłodne powietrze wchodzi od podstawy innym tunelem. Claire opowiada nam o 10 piętrowym budynku w Harare, stolicy Zimbabwe, naśladującego system termitów. Zaoszczędza się w ten sposób 80% energii używanej na klimatyzację.
W czasie śniadania na brzegu rzeki Levuvhu spoglądam wokół na wykształconych ludzi w różnych dziedzinach zebranych razem przez fascynację naturą i chęć odkrycia czegoś nowego. W czasie jazdy do domu pomyślałem sobie o baobabie magazynującym wodę, czy nie można w ten sam sposób absorbować wiedzy?